San Antonion

Askok egiten dio San Antoniori 
egun batian juan eta
bestian etorri

Horrela hasten da aspaldiko kanta famatua. Ikusten duzuenez gipuzkeraz dago eta probintzianoak, alegia, gipuzkoarrak egiten zuten.

Gaur goizeon, hain zuzen, kotxe batek gelditu nau, dirudienez, Durangoko kaleetan Urkiolarako bidea galduta eta galdetu dit nondik joaten den San Antoniora. Bere hizkeratik igarri diot kipuxa zela.

Argitu diot bidea eta joan da Gasteizko errepidean zehar. Gaur egungo aurrerapenekin, ez dute bi egunetan egin beharrik.

Ez da galdu ohitura Gipuzkoan, ez eta Bizkaiko zenbait eskualdeetan, batez ere Durangaldean eta Arratian. Eskualde honetako herriek datorren zapatuan etortzen dira artzipeztazgoko parrokia guztietakoak batera. Gure eskualde honetan ia erdi galduta dago, salbu Mañaria, Izurtza eta Abadiñok. Honek izten du abuztuaren azkenengo zapatuan errogatiba eginaz. Arabarrek ere hartzen dute Urkiolarako bidea, bereziki, Aramaioko bederatzi elizateek, Oleta barne, denak egun berean.

Bakoitzaren fedea alde batera itxita, beti egon da Urkiolarako jokabidea. Eta ez bakarrik fededunak eta mendigoizaleak.

Urkiolako paisaiak liluratuta Rudolf de Rijk hizkuntzalari ospetsuak ere bere errautsak hemen botatzea zen bere azken asmoetariko bat. Holandarra zen eta bere herrialde zelaitsutik ekarri zituen Pello Salaburu euskaltzainkideak eta Hirukurutzetan barraiatu genituen. Eta ez zen fededuna Rudolf.

Beste egun baten zehaztuko ditugu xehetasun gehiago. “Reseña histórica del multisecular Santuario de los Santos Antonios, de Urquiola”, Benito Bizkarra abadiñararen eta hango erretore izandakoaren liburuaz baliatuko gara.

Beste batzuk Euskaltzaindiarekin lotuko nauzue. 1966tik euskaltzain urgazle, 1969tik idazkariorde eta kudeatzaile, eta 2003tik euskaltzain oso